بررسی آگاهی فراگیران ایرانی زبان انگلیسی نسبت به مفهوم شهروندی دیجیتال و به‌کارگیری آن: پژوهش قوم‌نگارانه در فضای اینترنت

پیشرفت فناوری و به‌کارگیری روزافزون ابزارهای اینترنتی آشنایی با روش‌های صحیح استفاده از فناوری را ضروری نموده است. در این میان، آگاهی از مفهوم شهروندی دیجیتال برای کاربران فضاهای مجازی، به‌خصوص فراگیران زبان‌های خارجی که در معرض تعامل سایبری با گویشوران سایر زبان‌ها هستند ضروری به‌نظر می‌رسد. شهروندی دیجیتال، به معنای اصول رفتاری مناسب و مسؤولانه در به‌کارگیری فناوری است که از ضروریات آموزش فناورانه محسوب می‌شود، اما مورد توجه کافی قرار نگرفته است. در این راستا، پژوهش حاضر جهت بررسی میزان آگاهی فراگیران زبان انگلیسی ایرانی از اصول شهروندی دیجیتال و به‌کارگیری آن، با روش قوم‌نگاری اینترنتی (نتنوگرافی) انجام شده است. به این منظور، سه گروه که در پیام‌رسان اجتماعی تلگرام توسط فراگیران زبان انگلیسی ایجاد شده‌اند بررسی شدند. برای جمع‌آوری داده از دو روش مشاهده گروه‌های تلگرامی توام با عضویت یکی از پژوهشگران در گروه‌ها و مصاحبه استفاده شد. در مجموع، هفتصد صفحه‌نمایش از داده‌ها طی یکسال جمع‌آوری شد و از ده نفر از فراگیران مصاحبه به‌عمل آمد. براساس رویکرد نظریه زمینه و با کمک روش تحلیل کیفی داده، داده‌‌‌های حاصله در چندین مرحله کدگذاری و طبقه بندی گردیدند و نهایتا مقوله‌های اصلی استخراج شدند. نتایج حاکی از آن بود که زبان‌آموزان ایرانی، علیرغم استفاده زیاد از شبکه‌های اجتماعی، از هنجارهای شهروندی دیجیتال آگاهی چندانی ندارند و در به‌کارگیری صحیح امکانات مجازی دچار خطا و سوء رفتار می‌شوند. بر این اساس، آموزش اصول و هنجارهای شهروندی دیجیتال به فراگیران زبان انگلیسی جهت به‌کارگیری هوشیارانه فضای مجازی و مصون ماندن از پیامدهای سوء و مخاطرات محیطهای مجازی، ضروری می‌نماید.